Zo stek je je kamerplanten in een propagation box of propbox
Mini Monstera (Rhaphidophora tetrasperma) die geworteld is in een propagation box
Er zijn allerlei methodes om kamerplanten te stekken en het gebruik van propboxen wordt steeds populairder. Maar wat is een propbox of propagation box, letterlijk vertaald een stek bak, eigenlijk en waarom werkt dit zo goed om je planten in te stekken?
Wat is een propbox?
Propbox is een afkorting voor ‘propagation box’, wat je kunt vertalen naar een ‘stek bak’. Het is een methode waarbij je je planten in een doorzichtige plastic bak laat wortelen. Dit doe je niet in normale potgrond, maar in een ander substraat, zoals perliet, mos of hydrokorrels.
Het is een populaire methode, omdat je er weinig omkijken naar hebt en een hoge slagingskans. Je kunt ook op een simpele manier veel stekken kwijt, zonder dat je overal vaasjes en potjes hebt staan.
Waarom werkt een propbox zo goed voor het stekken van kamerplanten?
De propbox combineert een aantal goede dingen met elkaar, namelijk hoge luchtvochtigheid en een luchtig substraat. Daarnaast kun je veel elementen makkelijk beïnvloeden, zoals warmte en licht.
De hoge luchtvochtigheid komt door het feit dat het een afgesloten systeem is, er ontstaat als het ware een kleine ecosysteempje in de plastic bak. Vocht dat verdampt, slaat neer op de binnenkant van de box en komt zo weer bij de planten terecht. Hierdoor hoef je maar weinig water te geven, vooral als je de box dichthoudt en blijft het toch altijd voldoende vochtig.
Wortels groeien beter in een luchtig substraat, dat geldt voor nagenoeg alle planten en vooral ook voor stekjes. Daarom wordt een propbox bijna nooit gevuld met potgrond, maar altijd met iets luchtigers. Perliet, hydrokorrels en mos zorgen allemaal voor een vochtige én luchtige omgeving voor je stekken.
Met een warmtemat en een groeilamp ben je niet meer afhankelijk van de omgeving waar je je planten neerzet. Zo wordt die koude werkkamer zonder veel zon toch ineens ideaal om planten te stekken. Je propbox hoeft niet bij het raam te staan, maar kan zelfs in de kast gezet worden met een groeilamp. Goed om te weten: warmtematten en groeilampen zijn optioneel, ze zorgen ervoor dat je meer controle over de groei hebt, maar ook zonder dat kunnen je stekken groeien. Maar dan niet als je je propagation box in de kast zet natuurlijk.
Propbox met onderin hydrokorrels en dan een laag mos met een stek erop
Welk substraat gebruik je in een propbox?
Een substraat dat zowel constant vochtig is, maar ook luchtig, is ideaal voor een propbox. Hierdoor kunnen wortels zich perfect ontwikkelen. Veel gebruikte substraten in propboxen zijn: perliet, mos en hydrokorrels. Zelf vind ik hydrokorrels voor veel stekken te grof. Er is een grote kans dat het wortelpunt niet in contact staat met een hydrokorrel, waardoor hij minder geactiveerd wordt om te groeien. Daarom kies ik liever voor Lechuza monopon via bol, wat een fijnere structuur heeft.
Perliet is perfect in z’n luchtigheid, maar kan ook voldoende vocht vast houden, het is licht en in grote hoeveelheden ook goedkoop, zoals deze verpakking van 100 liter perliet via bol. Dat maakt het ideaal voor propboxen. Zet wel een masker op als je het verwerkt, er komt veel stof vanaf wat je niet wilt inademen. Je kunt het ook even vochtig maken met een plantenspuit voordat je ermee aan de slag gaat.
Mos, om precies te zijn spagnum mos, komt in gedroogde of verse vorm. Beide kun je gebruiken in de propbox, zoals dit verse mos via bol. De gedroogde variant wordt vaak aangemerkt als mos voor in terraria, maar die kun je dus prima voor je planten gebruiken, zoals dit gedroogde mos via bol. De vochtigheid van het mos is wel belangrijk, het mag vooral niet te nat zijn. Nadat je gedroogd mos opnieuw hebt bevochtigd door het een paar minuten in water te leggen, moet je het goed uitknijpen voordat je het in de box doet. Haal het met je vingers weer uit elkaar, zodat het luchtig in de bak zit.
Je kunt ook een propbox maken met potgrond, maar dan heb je sneller kans dat de grond te nat is en je stekken gaan rotten. Potgrond is nu eenmaal minder luchtig dan de andere substraten hierboven.
Doorzichtige bakken zijn ideaal om in te stekken. Deze staan op een verwarmingsrooster, waar ze van onderaf warmte krijgen.
Een bedje of potjes in de propbox
Je kunt zelf kiezen of je het substraat zo in de bak legt, of dat je elk stekje in een potje in de box zet. Bij beide methodes genieten de stekken van de hoge luchtvochtigheid en kunnen ze goed wortelen. Het voordeel van losse potjes in een bak is dat je naderhand geen wortels uit elkaar hoeft te halen, als je je stekken net iets te lang in de bak laat zitten (been there, done that!) Het voordeel van een grote bak met substraat, is dat je veel meer stekken kwijt kunt.
Je kunt een onderlaag van hydrokorrels in de box doen, maar dat hoeft niet perse. Het helpt extra vocht op te nemen als je te veel water hebt gegeven.
Welke planten kun je stekken in een propbox?
Een propagation box kun je voor allerlei planten gebruiken, maar is vooral effectief bij aroids (planten met luchtwortels). Maar ook hoya’s, peperomia’s en begonia’s doen het prima in een stek bak. Voel je vooral vrij om ermee te experimenteren. Ga voor planten die houden van een hoge luchtvochtigheid.
Planten die je niet op deze manier wilt stekken zijn vetplanten, cactussen, erg houtige planten en andere planten die gevoelig zijn voor hoge luchtvochtigheid. Door de vochtige omgeving gaan ze makkelijk rotten.
“De propbox combineert een aantal goede dingen met elkaar, namelijk hoge luchtvochtigheid en een luchtig substraat. Daarnaast kun je veel elementen makkelijk beïnvloeden, zoals warmte en licht. ”
Stekken (wetsticks) met actieve groeipunten in een propbox
Propagation box stap voor stap opbouwen
Volg deze stappen om jouw stek bak te maken en te vullen met stekken.
Verzamel het materiaal: een doorzichtige plastic bak, bijvoorbeeld van de IKEA, of deze opbergbox met deksel via bol. Het substraat dat je wilt gebruiken en je stekken. Potjes zijn optioneel.
Spoel het substraat af, in het geval van hydrokorrels en perliet, zodat al het fijne stof weg is. Laat het substraat even weken in het geval van mos. Knijp het mos goed uit en maak het met je vingers weer los, voordat je het in de bak legt. Te nat mos trek rot en schimmel aan.
Kies of je een onderlaag van hydrokorrels in de bak wilt leggen en leg daarna het hoofdsubstraat in de bak. Of bereid al je potjes voor.
Steek je stekken in het substraat of leg ze erop (in het geval van ‘wetsticks’: takjes van planten met luchtwortels, waarvan je het blad optioneel hebt verwijderd). Zorg er altijd voor dat de plek waar de wortels groeien goed in contact staat met het substraat.
Doe de bak dicht en zet het op een warme en lichte plek. Eventueel plaats je een groeilamp op de box en leg je er een warmtemat onder. Bij kleine propboxjes, zoals lege fruitbakjes, is het goed om wat luchtgaatjes in de deksel te maken. Bij grote bakken hoeft dat niet. Zet je bakken niet in de volle zon, hierdoor kan het te heet worden, waardoor je planten kunnen verbranden.
Hou de box in de gaten. Het is normale dat er condens op de binnenkant ontstaat, dat is juist goed. Ontstaat er na een aantal dagen helemaal geen condens? Geef dan wat meer water, bijvoorbeeld met een plantenspuit. Denk je dat er te veel water in de bak zit? Laat de deksel dan een tijd open zodat er vocht kan verdampen. Doe hem daarna wel weer dicht. Vooral als je box op een warmtemat staat, kan het substraat snel uitdrogen met een open deksel.
Check zo nu en dan je stekjes. Eventuele rotte of zacht geworden stekjes haal je eruit. Check niet te vaak, want ze doen het prima met wat verwaarlozing!
Wanneer moet je je plant uit een propbox halen?
Zodra je stekken goed aan het wortelen zijn kun je ze overplaatsen. Omdat de bak doorzichtig is, zie je de wortels soms al tegen de zijkant groeien. Het grote voordeel aan groeien in een propbox is dat de wortels vaak al goed vertakt en ontwikkeld zijn. De overstap van een propbox naar potgrond of hydrocultuur is een stuk makkelijker dan van water hiernaar toe.
Afhankelijk van het substraat waar je je plant in wilt zetten moet je de wortels wel of niet schoonmaken. Wil je je plant op hydrocultuur zetten? Kies dan meteen het geschikte substraat in de propbox, dan gaat het overzetten het makkelijkst. Gaat je plant de potgrond in? Probeer dan de mos redelijk goed van de wortels te verwijderen. Niet alles hoeft er helemaal vanaf te zijn, maar het grootste gedeelte wel. Stond je stek in perliet of hydrokorrels? Dan is het niet erg als er nog perliet of hydrokorrels aan de wortels kleeft. Zorg wel voor een luchtige grondmix, daar houden planten van.
Een stek die is gaan rotten in de propbox. Controleer je bak regelmatig en verwijder deze slechte stekken.
S.O.S. het gaat niet goed in mijn propbox, help!
Het kan gebeuren dat een enkel stekje toch gaat rotten. Check de bak daarom minstens één keer per week om deze er op tijd uit te halen. Worden er veel stekjes bruin en zacht? Dan kan het te nat zijn in je bak. Zet de deksel een tijdje open, zodat er vocht verdampt.
Condensvorming op de binnenkant van de bak hoort erbij, sterker nog, als er geen condens is, is je bak te droog. Geef water met een gieter, of met een plantenspuit als je maar een beetje wilt geven. Als er te veel water in de bak zit, is het lastig dit er weer uit te krijgen, dus doe een beetje voorzichtig.
Inspiratie en tips voor propboxen
Je hoeft niet een hele box te vullen met dezelfde plant, voel je vrij om verschillende planten samen in een box te zetten.
Sommige planten staan bij mij hun hele leven in een plastic bak. Dit zijn vooral bijzondere Anthuriums. Deze planten vinden het al snel te droog in mijn huis, maar in de bakken doen ze het perfect. Het is een feestje om zo’n box te openen en de nieuwe groei te zien. Ze staan elk in hun eigen potje en hebben bijna nooit water nodig, omdat het zo vochtig in de bak is. Daarom doe ik altijd voeding bij het water als ik wel water geef, zodat ze toch nog regelmatig voeding krijgen.
Doe wat wortel complex, bijvoorbeeld dit Wortel complex van Hesi via bol, bij het water waarin je je mos laat weken of het water dat je aan je substraat geeft. Dit stimuleert de wortelgroei van je jonge stekken.
Laat je box zo nu en dan even luchten als je denkt dat het te vochtig is. Vooral bij kleinere bakjes, bijvoorbeeld wegwerpbakjes van take-out, is dit belangrijk. In mijn ervaring krijgen die sneller last van rot dan grote bakken.
Stekken met dikkere stengels doen er goed aan om eerst te drogen aan de lucht, voordat je ze in de propbox plaatst. Meestal is de snijwond na een dag droog genoeg. Je zal zelf het verschil ook zien, de stek is fris groen nadat je hem net hebt afgesneden en zal lichter van kleur zijn en droog aanvoelen.
Leg of zet je stekken altijd zo in de propbox, dat het groeipunt naar boven wijst. Dit is vooral handig bij wetsticks: stekken van planten met luchtwortels waarvan je het blad hebt verwijderd. Je herkent het groeipunt aan een licht groene ovale vorm in de bladoksel.
Laat je stekken niet te lang in de propbox staan (daar ben ik zeker wél schuldig aan!) Zodra de wortels zich goed ontwikkeld en vertakt hebben, is het goed om je stekken in een pot te zetten. Anders kunnen de wortels van de verschillende stekken erg in elkaar groeien, waardoor het lastig is om ze nog uit elkaar te krijgen.
Als je je stekken meteen al in een eigen potje in de propbox hebt gezet, kun je ze uit de box halen zodra ze goed geworteld zijn en nieuwe groei vertonen. Behalve natuurlijk als je ze hun hele leven in een box wilt laten staan.
Gerelateerde blogs
Wil je meer leren over het stekken van je planten?
Bekijk dan mijn boek Stek Je Plant. In dit boek leer ik je alles over het stekken van je groene huisgenoten en de basics van plantenverzorging, inclusief een enorme stekjesgids met de 40 planten die het populairst zijn op Instagram of gewoon heel leuk zijn om te stekken. Bekijk Stek Je Plant op Bol.com
⭐⭐⭐⭐⭐ 4,8/5 (138 reviews)
