Hoe koud mogen kamerplanten staan? Alles over de minimum temperatuur voor je planten

De meeste kamerplanten houden niet van kou, dus als de temperatuur in je huis in de winter daalt is het slim om even stil te staan bij wat koude temperaturen betekenen voor je kamerplanten. Als je een deel van je huis niet verwarmt zal je zelfs sommige planten moeten verhuizen naar een warmere kamer. Gelukkig is er meer mogelijk dan je in eerste instantie zou denken.

Je hoeft geen enorme gasrekening te accepteren om je planten te laten overwinteren, en hoeft ook niet ál je kamerplanten in de huiskamer te zetten omdat dit de warmste ruimte in je huis is. Alles wat je nodig hebt is kennis over minimum temperatuur en de verschillende soorten planten. Voor dit artikel heb ik onder andere advies gevraagd aan Hoofd Horticultuur in de Hortus Botanicus in Leiden, Rogier van Vugt. Hij heeft alvast opbeurende woorden voor plantenliefhebbers die op kijken tegen de winter: ‘Op zich maakt het niet uit hoe koud je je huis laat worden, je past gewoon je planten erop aan.’ Hieronder lees je alles over de laagste temperaturen, de beste planten voor koude kamers en bij welke planten je wél op de temperatuur moet letten.

Is er een minimum temperatuur voor kamerplanten?

Veel van onze kamerplanten zijn eigenlijk tropische planten, waar gemiddelde temperaturen van 20 tot 30 graden heel normaal zijn. Nu is er niet één bepaalde minimum temperatuur voor kamerplanten, het verschilt per soort welke temperatuur een plant aan kan. Gemiddeld genomen kan je ervan uitgaan dat planten elke temperatuur van 15 graden of hoger prima vinden. Wordt de temperatuur lager in een ruimte waar je kamerplanten hebt staan, bijvoorbeeld op je bovenverdieping, dan is het goed om te kijken welke planten niet gelukkig worden van een koude ruimte.

Kamerplanten die goed tegen kou kunnen

Goed, je huis is (gedeeltelijk) koud, maar je wilt er wel planten hebben. Gelukkig zijn er meer dan voldoende mogelijkheden. Rogier adviseert onder andere de volgende planten: ‘Een Strelitzia, de paradijsvogelbloem, kan praktisch tegen vorst. Als je hem net vorstvrij neerzet, is het helemaal prima.’ Andere planten die goed tegen lage temperaturen kunnen zijn Clivia’s, Monstera deliciosa (tot 5 graden boven nul) en veel mooie Anthuriums houden ook van koele omstandigheden. Geef deze planten tijdens de koudere periodes minder water en dan kunnen ze het zeker hebben. Cactussen en vetplanten kunnen ook goed tegen lage temperaturen, of gedijen er zelfs goed bij.

Dat een Monstera deliciosa zelfs tegen 5 graden kan, verraste mij. Nu is het niet zo dat alle Monstera’s en de verwante Philodendrons zo koud kunnen staan. Hierbij kan je onderscheid maken tussen soorten met harder blad, zoals de Philodendron Burle Marx Fantasy en de Philodendron hastatum, die de kou wel kunnen hebben. En de soorten met zachter blad, zoals de Philodendron gloriosum en Philodendron luxurians, die minder goed tegen de kou kunnen. Dit zijn soorten die over het algemeen ook moeilijker te verzorgen zijn. En waar veel palmen gevoelig zijn voor de kou, kan een Kentia palm lagere temperaturen ook goed hebben.

Andere planten die prima in een koude ruimte kunnen staan zijn de Sansevieria, Dracaena, Yucca en ZZ-plant. Zolang ze niet bevriezen, vinden ze het wel prima. Verschillende orchideeën vinden een lage temperatuur geen probleem, zoek vooral op of de soort die jij thuis hebt dat aankan.

Hoe verzorg je planten in een koude ruimte?

Planten die in een koude kamer staan hebben een andere verzorging nodig dan planten in een warme ruimte. Het grootste probleem vormt de combinatie van kou en natte grond. Hierdoor ontstaat er snel wortelrot, wat funest is voor je plant. Om dit te voorkomen geef je veel minder water dan in de warmere maanden. Zoek hierbij de middenweg waarbij je plant niet helemaal verdroogt, maar zeker niet te nat staat. Geef ook kleinere scheutjes water wanneer je water geeft. Rogier: ‘Een plant in een koude ruimte verdampt ook nog eens veel minder water, dus als je altijd op hetzelfde moment, dezelfde hoeveelheid water geeft, dan gaat dat verkeerd bij erg lage temperaturen.’

Verwacht vooral niet te veel van je planten in koude kamers: om succesvol te overleven, gaan ze in rust. Er zullen dus geen nieuwe bladeren verschijnen en het kan zomaar gebeuren dat er een enkel blad afvalt.

Welke kamerplanten kunnen niet tegen kou?

Dan zijn er nog de kamerplanten die je het beste wel naar een warmere ruimte kunt verplaatsen en beter niet in de kou kan laten staan. Hier vallen veel palmen onder, behalve de Kentia palm. Een Plumeria kan ook niet tegen de kou. Verder kunnen planten als de Calathea en Alocasia ook niet tegen de kou. Als de temperatuur ‘s nachts flink onder de 13 graden zakt, is het beter om ze tijdelijk te verplaatsen.

Heb je een plant waarvan je niet zeker weet of hij het goed gaat doen in een koude ruimte? Bereid hem dan voor door hem in een winterrust te brengen. Hierdoor kan je plant de kou beter aan. Dit doe je door flink minder water te geven en de plantvoeding uit te stellen tot het voorjaar. Hierdoor groeien ze niet meer en is de kans op wortelrot veel kleiner.

Hoe ziet de schade van lage temperaturen eruit bij je kamerplant?

Schade van een lage temperatuur zie je meestal niet direct aan je plant. De combinatie van vochtige grond, en dus natte wortels, en een lage temperatuur veroorzaakt wortelrot. Het effect hiervan zie je niet meteen op je plant. Na een tijdje zullen de bladeren verleppen, ondanks dat de grond vochtig aanvoelt. Of verschijnen er gele vlekken op het blad. Maar dit gebeurt dus niet direct. Alleen vorst veroorzaakt echte schade aan het blad, maar laten we hopen dat je je kamerplant niet buiten in de kou hebt gezet.

Hoe je wortelrot kunt bestrijden lees je in dit artikel: Zo red je je plant als je te veel water hebt gegeven.

Hoe weet je wat de laagste temperatuur in je huis is geweest in de nacht?

Ik kan me voorstellen dat je ‘s nachts niet uit bed gaat om te controleren wat de temperatuur in huis is. Gelukkig zijn er thermometers die de hoogste en laagst gemeten waarde van de afgelopen 24 uur onthouden. Ik gebruik daar zelf een handige hygrometer en thermometer in één, zoals deze via bol voor. Zo kan ik zien dat de temperatuur op onze bovenverdieping vandaag (december 2022) op zijn laagst 13 graden is. Aan de frisse kant, dus ik ga mijn Philodendrons met dunne blad naar beneden verplaatsen.

Welke planten houden van een koude periode?

Voor cactussen is een koele periode vaak noodzakelijk om in het voorjaar tot bloei te komen. Zet deze vooral koud en droog weg in de winter, wel met zo veel mogelijk licht. Als je in het voorjaar weer water geeft, dan komen ze vaak tot bloeit. Sommige orchideeën zullen langer bloeien als ze in een ruimte staan waar het koeler is dan 20 graden.

Wat is het effect van temperatuurschommelingen op kamerplanten?

Een beetje schommeling in de temperatuur vindt een kamerplant niet erg. Zo is er altijd een verschil in de dag- en nachttemperatuur. Wat voor planten gekker is, is dat het overdag vaak koel is, omdat we in de winter de verwarming uitzetten als we bijvoorbeeld naar werk gaan, en dat het tegen de avond juist warmer wordt. Maar echt een effect hiervan heeft Rogier nog niet gezien bij kamerplanten. Dat is anders dan bij sommige planten die in het kassencomplex van de Hortus groeien: daar is het in sommige ruimtes dag en nacht stabiel 20 graden, omdat de planten iets anders niet aankunnen. Gelukkig zijn onze kamerplanten niet zo gevoelig.

Een grote plotselinge temperatuurschommeling, bijvoorbeeld omdat je plant naast een open raam staat, kan een effect hebben. Door de extreme kou die binnenkomt, heb je kans op wortelrot. Sommige planten zullen dan juist hun bladeren laten vallen, zoals een Ficus kan doen bij grote veranderingen. Zet je plant dus liever niet direct naast een open raam.

Een plant die al tijden in een koude kamer staat, laat je het liefst eerst wennen, voordat je hem in een warme ruimte zet. Kijk of je de temperatuur langzaam op kan bouwen en zet hem op een moment dat de temperatuur laag is, in de nieuwe ruimte. Zo kan de plant zich beter aanpassen.

Koele kamer toch groen maken

Zoals je hier kunt lezen zijn er dus nog best wat opties om je koele kamer toch groen te maken. Lees ook mijn wintertips voor je kamerplanten met tips over zonlicht, water geven en het effect van de verwarming op je kamerplanten.

Verdiep je in de lichtbehoefte van jouw kamerplanten

In mijn boek Een huis vol planten leer ik je alles over de lichtinval in je huis. Je leert het licht in je huis in alle seizoenen te analyseren, om zo je kamerplanten en hun lichtbehoeftes beter te begrijpen. Je kamerplanten staan nooit meer op een te lichte of te donkere plek: voortaan weet je precies welke plant op welke plek in je huis gelukkig wordt! Bekijk mijn boek Een huis vol planten