Kamerplant te groot? Kamerplanten snoeien doe je zo!
Foto: Aline Bouma
De schaar erin! Soms wordt een plant te groot, ziet hij er niet meer mooi uit of wordt hij kaal. De beste oplossing: snoeien! Want de meeste kamerplanten kunnen zonder problemen zo nu en dan gesnoeid worden. De beste tips én informatie over waar je op moet letten lees je hier.
Wat doe je als een kamerplant te groot wordt? Kun je een kamerplant snoeien?
Soms zit je verlangend te wachten tot je plant wat groter wordt, maar in andere gevallen mag het soms wel een tikkie langzamer. Je plant past niet meer op de vensterbank, of groeit zelfs tegen het plafond aan. Gelukkig hoef je hem meestal niet weg te doen, maar kun je je plant intomen door hem te snoeien. Dat is niets meer of minder, dan stukken van je plant afknippen of snijden. De simpelste variant van snoeien is het wegknippen van gele blaadjes en dode takken. Bij een heel ingrijpende vorm van snoeien knip je bijna je hele plant af en laat je hem opnieuw uitlopen.
Kun je alle kamerplanten snoeien?
Je kunt niet bij elke plant zomaar de schaar erin zetten, maar bij de meeste gelukkig wel. Planten waar je op moet letten, zijn planten die één groeipunt hebben. Als je dat beschadigd of afknipt, kan de plant niet meer verder groeien. Dit zijn bijvoorbeeld veel palmen en de Strelitzia (paradijsvogelbloem). Je kunt wel beschadigde bladeren afknippen, maar je kunt niet zomaar de stam doorknippen of zagen. Ze kunnen ook niet zomaar vanuit de wortels opnieuw uitlopen. Als je meer wilt weten over het snoeien van de paradijsvogelbloem, kun je deze video bekijken waarin ik de schaar (of eigenlijk het mes) in mijn plant zet! Bij de meeste andere planten kun je zonder moeite de schaar erin zetten. Hoe je dat doet, lees je hieronder.
Waarom zou je je kamerplant snoeien (de voordelen van snoeien)
Het snoeien van je plant bevorderd de groei van je plant. Per plant verschilt het om welke reden je hem snoeit. Soms is het een lange slungel geworden: een kale stengel met ergens bovenaan nog wat blaadjes. Soms zit een plant vol gele blaadjes of is hij aangetast door wortelrot door te veel water. Of je plant is gewoon veel te groot geworden. Allemaal mooie redenen om je plant eens goed te snoeien. Een groot voordeel van het snoeien is dat veel planten gezonder zullen uitlopen en weer mooi vol worden. Veel planten zullen vertakken, waardoor een enkele stengel opeens meerdere takken vormt. Het is mijn favoriete manier om van een slungelige plant een volle plant te maken.
nieuwe compacte groei
verwijderen van kale takken en gele bladeren
plant ziet er gezonder uit
inperken van een plaag
Foto: Aline Bouma
Wanneer kun je je kamerplant snoeien?
Je kunt het hele jaar door gele blaadjes en dode takjes van je kamerplanten knippen. Wil je je plant rigoureus snoeien? Wacht dan tot het voorjaar, wanneer de plant uit de winterrust komt. Je plant heeft dan voldoende energie om opnieuw uit te lopen en er is voldoende licht om de nieuwe groei te ondersteunen. De beste periode om te snoeien is dus in de lente en de zomer. In de winter is er veel minder licht, waardoor de nieuwe groei dun en iel kan worden. Wil je een kamerplant snoeien in de winter, omdat hij bijvoorbeeld ziek is of rot heeft, dan kun je beter niet wachten tot het voorjaar. In die wachtperiode kan de ziekte zich alleen maar verder verspreiden; hoe eerder je het in kan perken, hoe beter.
Hoe vaak kun je een kamerplant snoeien?
Het echte snoeiwerk beperk je het liefst tot één keer per plant per jaar. Dode blaadjes wegknippen kan natuurlijk altijd, maar wanneer je een groot deel van de plant afknipt, moet je plant de tijd krijgen om daarvan te herstellen. Als je doorgaat met snoeien, kan het zijn dat je nieuwe groeipunten, waar je plant veel energie in heeft gestoken, weer afknipt. Door dat proces weer opnieuw aan te moeten gaan, raakt je plant veel energie kwijt. Hou die grote snoeibeurt beperkt tot één keer per jaar. Zo nu en dan een takje afknippen, omdat je een plant wilt stekken, is bij de meeste planten geen probleem. Hou dan wel in de gaten dat je telkens een andere stengel pakt.
Waar moet je op letten bij het snoeien van kamerplanten?
Een paar algemene punten voor het snoeien van je kamerplanten. Het algemene advies is om niet meer dan 25% van een plant af te knippen. Zo kan je plant goed herstellen en mooi verder groeien. Nu heb ik zelf regelmatig veel meer weggeknipt van een plant en is het ook goed gekomen. In deze geval zit je soms wel een tijdje met een lelijke plant, maar met de juiste zorg loopt hij weer opnieuw uit. Planten waarbij je dit kunt doen zijn bijvoorbeeld de Yucca, Dracaena, siernetel of de citroengeranium. Het gaat er dus om wat je doel van het snoeien is. Wil je alleen een beetje bijknippen of wil je je plant redden omdat hij het niet goed doet.
Foto: Aline Bouma
Knip niet in het wilde weg: kijk goed naar je plant en wat hij nodig heeft. Dode en kale takken kun je wegknippen. Kijk dan naar de vorm van je plant, wil je veel zijtakken of juist niet? Kan je plant vertakken na het snoeien en wil je dit stimuleren of heb je liever een slankere plant? Deze keuzes zullen per plant verschillen.
Gebruik schoon gereedschap. Een scherpe schaar of goede snoeischaar zijn het fijnst. Maak de schaar tussendoor schoon als je een zieke plant snoeit, om de besmetting niet te verspreiden.
Knip bloemen uit de plant als ze zijn uitgebloeid waarvan je geen zaden wilt (zoals bij de meeste kamerplanten). Ook een stervende bloem kost de plant nog energie en die energie kan beter in het groeien van nieuwe bladeren gestoken worden. Bloemen die je niet mooi vindt, kun je ook uit de plant knippen. Ze gaat er ook meer energie naar het blad.
Wacht even met water geven als je je plant flink hebt gesnoeid. De plant moet eerst even tot rust komen, zodat de snoeiwonden kunnen sluiten. Daarna kun je weer water geven. Geef minder water dan je voorheen deed: je plant is immers een stuk kleiner of heeft misschien zelf geen enkel blad meer en daardoor ook minder water nodig. Planten waarbij je maar een klein beetje hebt gesnoeid, kunnen wel dezelfde hoeveelheid water gebruiken.
Wees altijd voorzichtig met lekkend vocht. Sommige planten kunnen vocht lekken na het snoeien. Vaak is dit een wit vloeistof. Denk bijvoorbeeld aan de verschillende Ficus en Euphorbia soorten. Dit vocht kan je huid irriteren en schadelijk zijn als het in je ogen komt. Trek bij deze planten handschoenen aan en leg wat keukenpapier of een doekje klaar om de druppels af te vegen. Het vloeien stopt vanzelf, je hoeft geen pleister op de wond te plakken.
Kun je al het blad van je kamerplant afknippen als je snoeit?
Veel kamerplanten kunnen goed herstellen als je al het blad wegsnoeit. Zolang je plant in gezonde staat is, kan hij vanuit een kale stam weer opnieuw uitlopen. Let wel altijd op dat er een aantal bladoksels op de stam zitten. Dit zijn de plekken waar een blad aan de stam vast zit of zat. Vaak zijn dit de plekken waar een nieuwe uitloper kan groeien. Er zijn altijd uitzonderingen, bij buitenplanten moet je de lavendel bijvoorbeeld niet tot op de kale tak afknippen. Deze kan dan niet meer uitlopen. Bij kamerplanten ben ik dit probleem echter nog niet tegengekomen. Sommige planten kunnen zelf vanuit de kale wortels opnieuw uitlopen en hebben geen bladoksel nodig om een nieuwe stengels te maken. Dit kan bijvoorbeeld met de Asparagus en de Sansevieria.
Snoeischaar voor kamerplanten
Een geel blaadje hier of daar knip je gemakkelijk met een gewone schaar af. Daar heb je geen speciale snoeischaar voor nodig. Maar het grovere werk, zoals stengels en takken doorknippen doe je liever wel met een snoeischaar. Een snoeischaar is vaak scherper dan een normale schaar, waardoor je wond netter wordt en de plant makkelijker kan herstellen. Een botte schaar of snoeischaar zorgt ervoor dat het weefsel van de plant wordt samengeperst en extra beschadigd. Het is dus wel waardevol om een goede schaar te hebben. Welke snoeischaar je moet gebruiken? Zelf gebruik ik verschillende snoeischaren. Voor het fijne werk heb ik een klein snoeischaartje van Dille & Kamille. Deze is ook erg fijn om kruiden mee te knippen en de allerdunste stengels van je planten. Daarnaast heb ik deze goede snoeischaar van Gardena op bol.com. Het zijn niet de goedkoopste snoeischaren, maar ze zijn erg goed en gaan ontzettend lang mee. Deze snoeischaar gebruik ik zowel binnen als buiten. Voor binnen kan ik het meeste snoeiwerk met deze twee scharen doen. Na gebruik veeg ik de scharen goed schoon, zodat ze lang meegaan. Als ik een zieke plant heb gesnoeid, maak ik de schaar schoon met een beetje alcohol, zodat ik niet per ongeluk een schimmel of ziekte onder de rest van mijn planten verspreid.
Kun je de wortels van een kamerplant snoeien?
De wortels van een kamerplant kun je knippen en dat is soms heel handig, maar hoeft zeker niet altijd. Het is niet zo dat je de wortels moet snoeien, wanneer je je plant verpot. Dat adviseer ik alleen als je plant wortelrot heeft of bij heel grote kamerplanten, die je niet veel groter wilt laten groeien. Wanneer deze toch echt toe zijn aan een verpotbeurt, kun je ervoor kiezen om de plant uit de pot te halen, de oude potgrond te verwijderen en een deel van de wortels af te knippen. Daarna zet je je plant met verse potgrond weer terug in z’n pot. Knip nooit meer dan 1/3 van de wortels af, zo kan de plant zich goed herstellen. Wanneer je zoveel wortels weghaalt, kun je ook de plant boven de grond snoeien. Zo blijft de verhouding tussen wortels en blad in balans. Geef je plant niet meteen veel water, de wortels kunnen beter eerst even herstellen, waardoor de wondjes drogen. Bij de meeste planten kun je na een week weer water geven. Alleen als je plant erg slap hangt, geef je eerder water. Wortels die verdroogd zijn of snotterig, knip je altijd weg bij het verpotten. Dit zijn wortels die zijn aangetast door wortelrot. Door deze weg te knippen, zal het zich minder makkelijk verspreiden. Verder laat ik de wortels van mijn planten liever met rust.
Foto: Aline Bouma
Help, mijn hangplant wordt te lang, waar knip ik hem af?
Heel leuk, die hangplanten, maar als ze in je haren hangen of tot op de grond groeien, kan het iets te gortig worden. Tijd om je hangplant te snoeien dus. De meeste hangplanten kun je gelukkig makkelijk inkorten. Knip een halve tot een hele centimeter ná een blad de stengel door. Zo kan er vanuit de bladoksel een nieuwe uitloper groeien. Dit kun je doen met hangende Philodendrons, Scindapsus, Epipremnum en ga zo maar door. Ook de Tradescantia (vaderplant) is hier erg geschikt voor. Uit meerdere bladoksels zullen uitlopers gaan groeien, waardoor je een vollere plant krijgt. Andere planten zullen maar één nieuwe stengel maken, zoals de Philodendron, Chinees lantaarnplantje of de Epipremnum. Deze planten kun je voller maken door ze te stekken en die bij de moederplant terug te planten.
Heb je een hangende Hoya? Knip dan niet zomaar de kale stengels af. Deze plant maakt vaak eerste lange uitlopers, om pas veel later bladeren hieraan te ontwikkelen. Stengels waar bladeren aan hebben gezeten, maar die eraf zijn gevallen, kun je wel afknippen. Op een plek waar een blad zat, zal niet opnieuw een blad groeien.
Heeft jouw hangplanten voornamelijk kale stengels? Knip ze dan vlak boven de grond af, met nog wel een aantal oude bladknopen aan de stengel. Je plant zal vanuit daar opnieuw uitlopen en weer mooi vol worden. De plant moet dan natuurlijk wel in goede gezondheid zijn en het liefst pak je zoiets aan het begin van het groeiseizoen aan.
Gerelateerde blogs over snoeien
*Ik heb alle producten die in dit artikel worden genoemd zelf uitgekozen omdat ik ze handig zijn. Ik verkoop deze producten dus niet zelf, maar ik kan ze wel van harte aanbevelen. Als jij via de linkjes hierboven iets koopt, dan ontvang ik via de websites een kleine commissie (jij betaalt hier niets extra’s voor). Met de opbrengst kan ik o.a. de webhosting van deze website betalen. Zo steun je dus indirect Mama Botanica, zonder dat het jou iets kost.