Wintertips voor je kamerplanten
Je verwacht het niet meteen, maar je kamerplanten merken ook dat het winter is. De winterperiode kan uitdagend zijn voor je kamerplanten en het is ook niet gek als je planten er even wat minder gezond uitzien. Toch kun je van alles doen om ze deze donkere periode goed door te laten komen. Wat je in de winter kunt verwachten van je kamerplanten, of juist niet, en hoe je ze het best kunt verzorgen, vertel ik je graag in dit blog.
Waarom hebben kamerplanten last van de winter?
Dat buitenplanten merken dat het koud wordt en in rust gaan is logisch, maar je kamerplanten merken binnen toch niets van dat koude weer? Dat is niet helemaal waar en dat komt vooral door de kortere dagen. Ten opzichte van de zomerperiode zijn de dagen een stuk korter én is het vaker bewolkt en miezerig. Daardoor is een stuk minder daglicht beschikbaar voor je kamerplanten. Minder daglicht betekent minder groei. Daarnaast ons binnenklimaat en dan voornamelijk de verwarming ook een groot effect op je kamerplanten. Daarover straks meer, eerst even dat licht:
Minder daglicht voor je plant in de winter
Of eigenlijk: daaag, licht voor je plant in de winter! Door de kortere dagen heeft je plant veel minder licht ‘te eten’. En dat dieet kan ervoor zorgen dat je plant in winterrust gaat. Niet alle planten doen het, sommige blijven stug doorgroeien ondanks de korte dagen. Maar de meeste planten zullen in de winter weinig nieuwe groei vertonen. Het kan ook gebeuren dat het nieuwe blad dat wel groeit, kleiner is dan de andere bladeren. Minder licht en minder groei betekenen ook dat je plant minder water en voedingsstoffen nodig heeft.
Een plant die in de zomer al op een relatief donkere plek staat, kan in de winter helemaal wegkwijnen. In zo’n geval kun je ervoor kiezen om je plant tijdelijk op een lichtere plek te zetten of om een groeilamp te installeren. Lees meer over groeilampen. Hiermee help je een kwijnende plant goed de winter door, maar ook in de rest van het jaar kan een groeilamp een goede toevoeging zijn.
Minder licht kan er ook voor zorgen dat je planten wat meer blad laten vallen dan je gewend bent. Zo extreem als bij de bomen buiten zal het bij de meeste planten niet worden (behalve misschien bij een Jatropha of een Stephania erecta, die een extreme natuurlijk cyclus hebben). Schrik dus niet van wat extra geel blad, maar knip het gewoon weg. In het voorjaar lopen de meeste planten weer opnieuw uit.
Je kan echt meer gele blaadjes verwachten aan je kamerplanten. Foto: Aline Bouma
Hoeveel water moet je geven in de winter?
Een plant gebruikt water, licht en CO2 om te groeien. Als er minder licht is, zal de plant minder groeien en ook van de andere stoffen minder nodig hebben. Hij heeft dus minder water nodig. In de winter moet je extra opletten dat je je plant niet te veel water geeft. Controleer altijd de grond voordat je water geeft. Gebruik eventueel een watermeter als je twijfelt. Let extra op als je waterbollen gebruikt in de winter en voorkom dat deze de grond te nat maken. Hier lees je meer over het gebruiken van waterbollen.
Nog een extra watergeeftip voor de winter: geef je plant geen ijskoud water. Net als dat wij niet van een koude douche houden (okee, uitzonderingen daargelaten), doen je planten dat ook niet. Vul je de gieter de avond van te voren, zodat het water op kamertemperatuur is. Als je regenwater gebruikt, is het handig om een aantal jerrycans binnen te zetten, zodat je altijd water op kamertemperatuur ter beschikking hebt.
In enkele gevallen kan de potgrond van een kamerplant in de winter juist te snel opdrogen, bijvoorbeeld als hij boven een hete verwarming staat (daarover lees je hieronder meer). Hou deze planten goed in de gaten, zodra de verwarming aan gaat en check of deze planten wel voldoende vocht krijgen.
Welk effect heeft de verwarming op je kamerplanten?
Heerlijk warm, die verwarming. En je planten zijn ook echt blij dat het binnen niet net zo koud is als buiten. Maar er is ook een negatief effect van de verwarming, namelijk dat deze de lucht vaak erg uitdroogt. En droge lucht, oftewel een lage luchtvochtigheid, zorgt voor verdroogde bladeren en bruine randjes. Dat is gelukkig te voorkomen als je de luchtvochtigheid verhoogt. Bekijk deze video over luchtvochtigheid of lees meer over luchtbevochtigers om je verder te verdiepen in luchtvochtigheid. Een simpele oplossing tegen de verwarmingsdroogte is het plaatsen van bakjes water op de verwarming. Zo stijgt er met de warme lucht, ook vocht mee omhoog.
In nieuwere huizen is de luchtvochtigheid vaak relatief laag en kun je dus kijken naar manieren om dat te verhogen. Maar in oude huizen is een te hoge luchtvochtigheid soms juist een probleem. Twijfel je of weet je niet hoe hoog je luchtvochtigheid is? Schaf dan eerst een hygrometer, zoals deze via bol, aan. Die meet de luchtvochtigheid. Een waarde onder de 40% is extreem laag, terwijl waardes boven de 65% juist weer te hoog zijn. Voor je planten en jezelf is een waarde tussen de 50 en 60% ideaal.
Niet alle planten zijn zo gevoelig voor een lage luchtvochtigheid. Planten die prima boven de verwarming kunnen staan zijn vooral cactussen en vetplanten, maar ook sterke planten, zoals sansevieria’s, dracaena’s en yucca’s, kunnen het vaak wel aan. Hou je plant altijd in de gaten om te zien of hij niet te snel verdroogd.
Mag je je plant verpotten in de winter?
Alles mag! Dat is leuk! Of het verstandig is om je plant in de winter te verpotten, verschilt per geval. Als jouw plant in rust is en dus geen nieuwe groei vertoont, is het beter om hem nog niet te verpotten. Wacht dan tot het voorjaar wanneer je weer nieuwe groei ziet. Dan kan je plant zich makkelijker herstellen van beschadigde wortels én kan hij de nieuwe voedingsstoffen effectief opnemen om mooie nieuwe groei te laten zien. Is jouw plant wel veel aan het groeien, ondanks dat het winter is en zie je dat de wortels echt te weinig ruimte hebben? Dan kun je hem zeker verpotten. Mijn tips hierbij zijn: zorg ervoor dat je potgrond op kamertemperatuur is en verpot je plant binnen. Vooral tropische planten houden niet van de kou en kunnen hier schade van ondervinden, zelfs al is het maar een uurtje buiten om verpot te worden. Hou ze liever lekker warm, want dat verpotten is al intens genoeg. (Pssst, hier lees je nog even de basics van het verpotten na.)
Gelukkig zien die planten er in de winter nog steeds zo gezellig uit. Foto: Aline Bouma
Heeft je plant plantenvoeding nodig in de winter?
Net als bij het verpotten verschilt dit per plant: een plant die nog flink aan het groeien is, kan zeker voeding gebruiken. Maar een kamerplant in winterrust groeit niet en heeft ook geen voeding nodig. Sterker nog, het kan schadelijk zijn als je wél de hele winter door blijft voeden. Te veel voeding kan de wortels van je plant beschadigen. Bij twijfel kun je dus beter geen voeding geven en hier pas in het voorjaar weer mee starten. Het is namelijk niet zo dat je kunt voorkomen dat je plant in winterrust gaat door hem voeding te blijven geven. Dus kijk vooral naar jouw plant.
Zet je plant niet op de tocht, brrrrr!
Van tochtige plekken word jij zelf niet blij, maar je plant ook niet. Constante tocht kan de weerstand van je plant verlagen, wat onder andere bladval kan veroorzaken. Zet je plant dus niet naast een tochtige buitendeur. Als je huis niet goed geïsoleerd is, kan de vensterbank ook een koude plek worden. De kou van het raam en de warmte van de verwarming onder je plant, kan een slechte combinatie zijn voor je planten. Als het heel koud wordt, zet je je plant liever wat verder van het raam vandaan.
Heb je een plant bij een raam staan dat je vaak even open zet om te luchten? Dan kun je je plant beter ook even verplaatsen terwijl je lucht. Als de temperatuur buiten lager dan 15 graden is, kan het plotselinge temperatuur verschil effect hebben op je plant. Nog erger wordt dat wanneer het buiten vriest. Sommige planten kunnen er beter tegen dan andere, lees meer over kamerplanten en minimum temperaturen.
Plaagdieren op je planten in de winter
Ook in de winter kunnen er ongediertes op je kamerplanten voorkomen. Vaak is de plaagdruk wat lager en zijn beestjes juist in de lente en zomer actiever. Toch trekken er bijvoorbeeld veel rouwvliegjes juist naar binnen, omdat zij het buiten ook maar koud vinden. Veel beestjes houden ook van wat drogere lucht en daar zorgen wij met de verwarming goed voor. Ondanks de winter, is het dus nog steeds goed om je kamerplanten in de gaten te houden en actie te ondernemen als je wat op je plant ontdekt. Een plaag die je nu de kop in druk, zal in de lente niet explosief gaan groeien. Een overzicht van de meest voorkomende ongedierte kan je helpen met het herkennen en bestrijden.
Planten vervoeren in de winter
Altijd fijn om nieuwe planten in huis te halen, maar in de winter moet je extra opletten dat je je plant gezond thuis krijgt. De kou buiten kan vooral dunne, kwetsbare bladeren beschadigen. Dit zie je niet meteen, eventuele schade is vaak pas na een week echt zichtbaar. Zorg ervoor dat je plant niet te lang in de kou (temperaturen onder de 10 graden) hoeft te zijn, vervoer hem het liefst niet op de fiets met de bladeren wapperend in de wind, maar eerder in een warme auto. Sjaal om en muts op, pak je plant goed in! Bij de meeste tuincentra kun je je plant voorzien van een laag papier, waardoor je plant een beetje geïsoleerd wordt en de de warme lucht rondom je plant blijft hangen. Ook als je gaat verhuizen is dit goed om op te letten; laat je planten niet lang buiten staan. Nog meer verhuistips lees je hier.
Je cactus verzorgen in de winter
Cactussen hebben nog weer een beetje een andere handleiding in de winter. Deze planten gaan in een stevige winterrust. Blijf je regelmatig water geven, dan heb je grote kans op rot in je plant. Daarom kun je je cactus droog zetten vanaf eind november tot het begin van de lente. Alleen als je cactus heel erg krimpt, of als het niet een baby-cactusje is, kun je hem zo nu en dan een klein scheutje water geven. Als je de mogelijkheid hebt, kun je je cactus ook nog op een koelere plek zetten. Wanneer de dagen in het voorjaar weer langer worden en je plant weer water krijgt, heb je grote kans dat je plant gaat bloeien! Ook je vetplanten zet je in de winter droger dan in de rest van het jaar. Geef deze ongeveer één keer per week een scheutje water. Alleen als de blaadjes erg gaan rimpelen geef je ze wat extra.
Wat extra tijd voor jezelf, pak een plantenboek en geniet ervan! Foto: Aline Bouma
Winterrust voor je planten en ook voor jou
Over het algemeen betekent de winterperiode dat je minder hoeft te doen voor de verzorging van je planten: ze groeien minder hard en hebben ook minder water nodig. Wie weet hoef je nog maar één keer per week een rondje met de gieter te maken. Minder werk en meer genieten dus!
Gerelateerde blogs
Wil je meer leren over het stekken van je planten?
Bekijk dan mijn boek Stek Je Plant. In dit boek leer ik je alles over het stekken van je groene huisgenoten en de basics van plantenverzorging, inclusief een enorme stekjesgids met de 40 planten die het populairst zijn op Instagram of gewoon heel leuk zijn om te stekken.
Bekijk Stek Je Plant op Bol.com